Hoe intensief moet werkgever toezicht houden om geen bestuurlijke boete te krijgen?

Als werkgever kunt u natuurlijk niet bij alles wat uw werknemers doen ernaast staan of zitten. Wat wordt er dan in het kader van het toezicht wél van u verwacht om geen bestuurlijke boete te krijgen?

Instrueren en controleren

Op 12 september 2018 en 2 oktober 2019 is de Afdeling bestuursrechtspraak in uitspraken over het gebruik van de tachograaf en de bestuurderskaart ingegaan op de vraag hoe en hoe intensief een werkgever toezicht moet houden om voor (een) overtreding(en) van zijn werknemer(s) geen bestuurlijke boete te krijgen. De antwoorden van de Afdeling zijn zodanig, dat ze volgens mij ook op andere situaties van toepassing zijn. Hieronder geef ik u daarom éérst de algemene regels die ik uit de uitspraken afgeleid heb en daarna ga ik in op bijzonderheden van deze uitspraken, die voor u van belang kunnen zijn.

1. Om te beginnen moet u uw werknemers vóóraf instrueren over hoe ze in een bepaalde situatie moeten handelen, over hoe ze een bepaald apparaat of hulpmiddel moeten gebruiken.

2. Dit mag niet een éénmalige instructie voor altijd zijn. U zult de instructie met niet te lange tussenpozen in bijeenkomsten met uw werknemers moeten herhalen.

3. Regelmatige instructie (vóóraf) is evenwel niet voldoende. U zult ook (achteraf) moeten controleren of uw instructies goed opgevolgd zijn, of de apparaten en hulpmiddelen goed en veilig gebruikt worden.

4. Hoe vaak u dit normaal gesproken moet doen, kan van situatie tot situatie verschillen. In gevallen waarbij op overtreding van de wettelijke regel een hoge bestuurlijke boete staat, zult u vaker moeten controleren dan in gevallen waarbij op overtreding een lagere bestuurlijke boete staat.

5. Ook als de regelgeving die u controleert eerder door één van uw werknemers overtreden is, zult u vaker moeten controleren. Dit hoeft niet als die - eenmalige - eerdere overtreding op andere regelgeving betrekking had. Zo zegt de Afdeling in haar uitspraak van 2 oktober 2019 dat het feit dat een chauffeur de dagelijkse rusttijd een keer niet in acht genomen had geen reden is om het gebruik van de tachograaf en de bestuurderskaart intensiever te controleren.

Overtreding ≠ onvoldoende toezicht

Als u op de juiste wijze geïnstrueerd en gecontroleerd hebt en u ook verder geen aanwijzingen gekregen hebt dat een werknemer van u een overtreding begaat, kan dit tóch gebeuren. Maar hier kunt ú dan niet op aangesproken worden.

"De minister kan niet volstaan met de stelling dat, nu de bestuurderskaart en tachograaf onjuist gebruikt zijn, er als direct gevolg hiervan sprake is van onvoldoende toezicht door [wederpartij]. De minister moet aantonen dat [wederpartij] tekort is geschoten in haar toezicht en dient ter onderbouwing daarvan feiten aan te dragen,", aldus de Afdeling in haar uitspraak 12 september 2018.

"De enkele constatering dat die overtredingen begaan zijn, betekent in dit geval niet dat <werkgever> daarvan had kunnen weten.", aldus de Afdeling in haar uitspraak van 2 oktober 2019.

Nota bene, het gaat over opleggen van een bestuurlijke boete. Dit is strafrecht binnen het bestuursrecht. Ú hoeft niet te bewijzen dat u voldoende toezicht gehouden hebt, maar de bóeteoplegger moet bewijzen dat u onvoldoende toezicht gehouden hebt. Hij moet dit concreet aantonen (aannemelijk maken, wat in het "normale" bestuursrecht volstaat, is in het bestuursstrafrecht niet voldoende).

Ga in bezwaar en beroep

Ook bij deze uitspraken valt het weer op hoe zinvol het is om in zaken betreffende een bestuurlijke boete goed bezwaar te maken en naar de rechter te gaan.

In de procedure die met de uitspraak van 12 september 2018 geëindigd is, heeft de minister zélf de boete van € 74.800,-- in zijn beslissing op bezwaar naar € 20.500,-- verlaagd. Een uitzondering, want vaak gaat er weinig of niets van af en is de gang naar de rechter noodzakelijk! Zo gaat het in de uitspraak van 2 oktober 2019 om een bestuurlijke boete van € 44.000,--, die de minister in zijn besluit op bezwaar handhaaft. De rechtbank maakt er € 22.000,-- van, de Afdeling schrapt de boete zelfs helemaal.

Let erop, dat u het in uw zienswijze niet voor uzelf verknoeit. In de zaak van 2 oktober heeft de werkgeefster - ongetwijfeld als goedbedoeld excuus - aangegeven dat zij door de toegenomen werkzaamheden te weinig tijd aan de naleving van de regelgeving besteed heeft. De minister en de rechtbank rekenen haar hierop af. De Afdeling is gelukkig vriendelijk: "Dat zij in haar zienswijze tegen de voorgenomen boete heeft verklaard te weinig tijd te hebben besteed aan de naleving van de regelgeving, betekent niet dat het toezicht te kort is geschoten."

Waarmee kan ik u helpen?

U wordt geconfronteerd met het voornemen om u een bestuurlijke boete op te leggen. U kunt hier een zienswijze tegen indienen. U kunt tegen het boetebesluit bezwaar maken en later in beroep en hoger beroep gaan. In al deze gevallen zal ik u graag adviseren en deskundig bijstaan om de beste verweren te voeren en de best mogelijke uitkomst voor u te krijgen.