Geluidoverlast voor de omgeving

Na geur en fijnstof thans een blog over geluid als bron van overlast voor de omgeving . Het soort inrichting en het bestemmingsplan spelen een cruciale rol.

Een steenbreker in de woestijn hindert niemand. Bij de regelgeving inzake geluid gaat het dan ook per slot van rekening altijd om de geluidoverlast, om de geluidbelasting op een geluidgevoelig object, zoals een woning.

Geluidoverlast wordt berekend of gemeten. Meten gebeurt bij een geluidgevoelige object aan de hand van het daar aanwezige geluid. Berekenen gebeurt aan de hand van de geluidsbronnen in en bij de inrichting die het geluid veroorzaakt en de afstand tot het geluidgevoelige object. Berekenen gebeurt zo nodig - bij de verlening van een milieu-omgevingsvergunning - op papier, nog vóórdat de geluidsbronnen aanwezig zijn en geluid produceren.

Berekenen bij vergunningplichtige inrichting

Stel een inrichting die een milieu-omgevingsvergunning nodig heeft, wordt opgericht of uitgebreid met een geluid veroorzakende activiteit. Dan wordt in het kader van de vergunningverlening berekend hoe hoog de geluidbelasting op het dichtstbij zijnde geluidgevoelige object is. Is die te hoog en kan zij niet gereduceerd worden, dan moet (de verandering van) de milieu-omgevingsvergunning geweigerd worden.

Maar wat, als uit de meting van de geluidbelasting op bijvoorbeeld een woning achteraf blijkt dat die hoger is dan berekend was en de grens van wat aanvaardbaar geacht wordt overschrijdt? Dan heeft de bewoner, als de vergunning inmiddels onherroepelijk is, pech gehad. De exploitant van de inrichting handelt immers rechtmatig als hij zich aan de vergunningvoorschriften houdt. Nogal eens zal ook niet vast te stellen zijn dat de geluidoverlast door die ene inrichting alleen veroorzaakt wordt.

Interessant is een uitspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak van 22 november jl., die weliswaar over geuroverlast gaat, maar waarvan de volgende passage één op één op geluid toepasbaar is: Bij de beoordeling of aan de voorgeschreven emissienorm is voldaan, is de “geurvracht die (…) de centrale schoorsteen verlaat, bepalend.” Op basis van de op deze “geurvracht” gebaseerde berekening werd vervolgens geconcludeerd dat aan de vergunningvoorschriften voldaan werd.

Externe invloeden als weersomstandigheden zijn bij emissiemetingen niet relevant, aldus de Afdeling. Metingen bij de aanwezige woningen konden geen aanwijzing van de overtreding van de geurvoorschriften geven, omdat in de buurt meer bedrijven geur uitstootten. Voor geluidoverlast kan uiteraard hetzelfde gelden.

Meten bij niet-vergunningplichtige inrichting

Voor een inrichting die geen milieu-omgevingsvergunning nodig heeft maar onder het Activiteitenbesluit valt, kan het probleem van het fout berekenen zich niet voordoen. Zij moet er “gewoon” voor zorgen dat de door haar veroorzaakte geluidbelasting op een geluidgevoelig object de wettelijke grenzen niet overschrijdt. Blijkt uit metingen dat dat wél gebeurt, dan is dat een kwestie van handhaving. Burgemeester en wethouders kunnen (moeten) dan zodanige maatregelen nemen dat de overlast beëindigd wordt. Hier kan uiteraard om verzocht worden.

Telt het geluid van anderen mee?

Nee. In het Activiteitenbesluit is expliciet sprake van geluidniveaus "veroorzaakt door de in de inrichting aanwezige installaties en toestellen, alsmede door de in de inrichting verrichte werkzaamheden en activiteiten en laad- en losactiviteiten ten behoeve van en in de onmiddellijke nabijheid van de inrichting".

Overigens, decibellen (dB) kunnen niet opgeteld worden. Zo is 60 dB + 70 dB = 70 dB. Dus als de door anderen veroorzaakte geluidbelasting 70 dB is, is een inrichting die 60 dB veroorzaakt niet te horen.

Geluid en goede ruimtelijke ordening

Een aansprekend voorbeeld van geluidoverlast en goede ruimtelijke ordening is te vinden de uitspraak van de rechtbank Gelderland van 4 oktober 2017, waarin in de studentenstad Nijmegen een rijtjeswoning tot vijf onzelfstandige wooneenheden (kamerverhuur) verbouwd werd. De buren klaagden over geluidoverlast en kregen van de rechter op een formeel punt gelijk: de gemeente had dit aspect bij de verlening van de omgevingsvergunning ten onrechte niet onderzocht. Of de buren er uiteindelijk wat aan hebben, moet nog blijken.

In haar verweer verwees de gemeente naar een eerdere uitspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak over kamerverhuur in Maastricht, maar de rechter in Arnhem gaat niet met de gemeente mee: “De verwijzing (…) gaat niet op, omdat in die zaak geen sprake was van strijd met het bestemmingsplan. In deze zaak is dat wel het geval, zodat verweerder (= de gemeente) dient te motiveren dat het verlenen van de omgevingsvergunning niet in strijd is met een goede ruimtelijke ordening.”

De inhoud en een goed bestudering van het bestemmingsplan zijn dus van cruciaal belang. Als de nieuwe, geluidoverlast veroorzakende activiteit in het bestemmingsplan “past”, kan die zonder meer vergund worden en is de goede ruimtelijke ordening per definitie gegeven.

Wat kan ik als advocaat voor u betekenen?

Als advocaat ben ik gespecialiseerd in het uitzoeken van wat in het kader van geluid wel en niet mag. Je overziet het geheel. Je weet waar de juridische knelpunten zitten, waarop de zaak gewonnen of verloren kan worden, wat je door anderen - geluidsadviesbureaus - moet laten onderzoeken en, als een procedure nodig is, hoe je de feiten het best presenteren kunt om de rechter te overtuigen.

Tenslotte ...

De afgelopen tijd heb ik onder de gezamenlijke noemer "milieuoverlast voor de directe omgeving" met veel plezier geblogd over geur, fijnstof en nu dan geluid. Fijnstof en geluid zijn tegengestelden. Geluid is zeer hinderlijk, maar veroorzaakt alleen bij de bron overlast. Als je die "uitzet", verdwijnt geluid direct en vanzelf. Voor fijnstof geldt dat alles niet. Ondanks deze grote verschillen is de benadering van de milieuproblematiek voor een groot deel hetzelfde. Het gaat bij alle milieuhinder over veroorzakende bronnen, gevoelige objecten en het berekenen of meten van de overlast, waarvoor deels dezelfde modellen gebruikt worden.

Ik sluit deze reeks met deze blog af, maar zal u in mijn nieuwbrieven van interessante uitspraken en ontwikkelingen op de hoogte blijven houden.

Artikel geschreven door Paul Van Hoef

Paul Van Hoef is al ruim dertig jaar uw betrokken en betrouwbare advocaat. Uw belang is zijn belang, hij stopt pas als alle wegen zijn benut. Hij is ijzersterk als het aankomt op het oplossen van juridische puzzels. Vervolgens kan hij dit duidelijk uitleggen, waardoor u te allen tijde weet waar u aan toe bent. Hierdoor kan hij u goed bijstaan om een juridisch conflict te voorkomen of te winnen.